Ngày đăng : 17/11/2015

Mua sách và đọc sách


Gần đây, có một thống kê nói rằng trung bình mỗi năm mỗi người Việt Nam chỉ mua 2,5 đô la Mỹ tiền sách, trong khi đó, ở Trung Quốc là 10 đô, còn các nước phát triển châu Âu là 300 đô la Mỹ.

Từ đó, có nhiều ý kiến cho rằng đây là điều đáng tiếc, bởi vì nhiều người Việt thay vì bỏ tiền mua sách để đọc mở mang kiến thức lại tiêu xài hoang phí vào những việc khác, như nhậu nhẹt, cà phê, quần áo, điện thoại, thậm chí bài bạc… Có ý kiến nói rằng thống kê này là một biểu hiện cụ thể của sự xuống cấp của văn hóa đọc. Cũng từ đây, có người băn khoăn tương lai của đất nước sẽ đi đâu nếu tiếp tục có những thế hệ người không chịu đọc sách!

Trước hết, nếu so sánh về số tiền mua sách thì có thể rất khập khiễng, bởi giá bán sách ở mỗi nước không giống nhau, tùy thuộc vào mức sống và điều kiện in ấn, phát hành sách của nước đó. Chẳng hạn, thu nhập bình quân của người dân châu Âu cao gấp hàng chục lần so với thu nhập của người Việt Nam, mức sống của họ cũng đắt đỏ hơn ta nhiều lần nên mức chi tiêu cho sách có cao gấp nhiều lần người Việt cũng không có gì lạ. Trong khi đó, ở Việt Nam, các nhà xuất bản sách đều thuộc Nhà nước, bên cạnh yếu tố kinh doanh thì còn có yếu tố phục vụ nên giá bán sách phải tương quan với mặt bằng giá cả chung và phải góp phần đáp ứng nhu cầu của xã hội. Cũng phải nhìn đến một thực tế, người bán sách cũ, hiệu bán sách cũ ở ta không phải là ít, giá cả nhìn chung là khá rẻ, với mức 2,5 đô la Mỹ (khoảng 60.000 đồng), có thể mua được 5-7 cuốn sách.

Với một người bình thường, mỗi năm đọc hết ngần ấy sách là điều rất quý.

Trên thực tế, với nhiều sách mới, 60.000 đồng có thể chỉ mua được 1-2 cuốn. Nhưng với nhiều người, đọc hết một hoặc hai cuốn sách mỗi năm cũng có thể xem là một điều rất đáng khích lệ. Trong mỗi chúng ta, thử nhớ lại, lần gần nhất chúng ta đọc sách là lúc nào, lần gần nhất chúng ta đọc hết một cuốn sách là lúc nào, hay lần gần nhất ta thấy say sưa hay thú vị với một cuốn sách là lúc nào… Vì vậy, dù chi tiêu ít cho sách nhưng nếu chọn được một cuốn sách tốt, có ích, có ý nghĩa thực sự thì cũng rất đáng quý, chứ không nhất thiết phải đọc nhiều sách. Nhìn rộng hơn, với nhiều người, trong đời, chỉ cần có vài cuốn sách thật sự tâm đắc, học được những điều cần thiết ở một vài tác giả, còn hơn đọc nhiều sách nhưng không nhớ được điều gì có ích, không thấy có ý nghĩa gì thực tế.

Dù vậy, liên quan đến việc chi tiêu đối với sách, cũng cần nhìn ở một khía cạnh khác rất đáng chú ý. Đó là có khá nhiều người mua nhiều sách nhưng không đọc hoặc chỉ đọc rất ít. Một số người sẵn sàng mua những cuốn sách đắt tiền, những tựa sách đang gây đình đám, những tác giả đang hút dư luận, dĩ nhiên thường là những cuốn sách được trình bày đẹp, sang trọng, bắt mắt. Họ mua sách có khi để đọc thực sự nhưng vì không có thời gian hoặc chỉ đọc ít trang thì thấy không còn hào hứng nên không đọc nữa. Cũng có khi họ mua sách chỉ để có được quyển sách đó, thành ra làm một việc như là chơi sách chứ không phải mua sách để đọc.

Ngoài ra, một số người mua sách không nhằm đọc ngay mà để lúc nào thiệt rảnh mới đọc hoặc chỉ để tra cứu khi cần. Dù có đọc hay không, có đọc hết sách mình mua hay không, họ cũng là người yêu sách. Một người yêu sách dù sao cũng rất đáng quý, bởi sách không chỉ mang giá trị tri thức mà còn giá trị văn hóa, không chỉ mang giá trị giải trí mà còn giá trị nhân văn.

Nhưng cũng có người chẳng bao giờ mua sách, chẳng bao giờ đọc sách. Quả thật, họ có thể bỏ ra nhiều tiền để mua sắm, tiêu xài cá nhân nhưng trong các khoản chi tiêu đó không hề có sách. Họ không yêu quý sách, không ham đọc sách, có thể nhận thấy sách rất có ích nhưng thà tiếp cận kiến thức kiểu khác chứ không đọc sách. Vì họ không hào hứng với sách, không có thói quen đọc sách nên mỗi khi cầm cuốn sách lên là… ngủ, thành ra sách trở thành thứ có thể coi là để “gối đầu giường”, tức là để sẵn trên đầu giường, khi nào khó ngủ thì vớ lấy một cuốn đọc chữ để ngủ - xin lưu ý, đọc chữ chứ không phải đọc sách!

Ngoài ra, cũng có những người đọc sách nhưng lại đọc thứ không đáng gọi là sách hoặc tuy cũng là sách nhưng nội dung vô bổ, tầm phào, lại chứa đựng những điều sai quấy, nguy hiểm.

Nếu chỉ dựa vào số tiền bỏ ra mua sách để khái quát về văn hóa đọc e là chưa đủ.

Trúc Giang
Nguồn: TBKTSG