Người đọc rộng hiểu sâu không phải là hiếm trong giới trí thức Đông Tây. Nhưng đọc sách với tình yêu văn chương, tư tưởng mãnh liệt và say sưa như Charles Van Doren quả là hiếm. Thú Đọc Sách là tinh hoa một đời đọc sách của ông, Van Doren là một nhà hàn lâm được đào tạo cả khoa học lẫn nhân văn. Ông lấy bằng thạc sĩ vật lý thiên văn năm 1949 và tiến sĩ ngữ văn năm 1955 – cả hai chuyên ngành đều ở Đại học Columbia. Sau đó suốt 25 năm, ông làm biên tập viên rồi trở thành phó tổng biên tập cho bộ Bách Khoa Toàn Thư Britannica (Encyclopedia Britannica) danh tiếng. Có thể nói, việc đọc chính là sự nghiệp và cũng là đam mê của cả đời ông.

Van Doren không chỉ yêu sách vở. Ông còn muốn chia sẻ tình yêu ấy với mọi người, đặc biệt là giới trẻ khao khát tri thức. Thú Đọc Sách là cách để Van Doren dụ dỗ người khác đến với thế giới sách, chia sẻ niềm hứng thú và khích lệ cho những ai còn lưỡng lự trước ngưỡng cửa văn chương. Và ông dùng sự uyên bác của mình để dẫn dắt chúng ta cùng làm cuộc hành trình khám phá lịch sử tư tưởng Tây phương. Những bài viết của ông trong Thú Đọc Sách về một tác giả hay tác phẩm mà ông yêu thích được ví như một “lá thư tình gửi sách”. Bạn đang cầm trong tay hơn trăm lá thư tình như thế.

Trong tầm nhìn bao quát của tác giả, văn chương là một khá niệm hàm chứa cả tri thức. Chúng ta sẽ khám phá ở đây không chỉ là văn học hư cấu từ Homer đến J.K. Rowling mà cả những những tác phẩm triết học từ Plato đến Hegel, những trước tác chính trị từ Machiavelli đến Marx-Engels, những pho sử ký từ Tacitus đến Braudel. Và cả những công trình khoa học từ Euclid đến Jaynes nữa. Cuộc hành trình mà Van Doren mời gọi là chuyến viễn du khám phá 4000 năm tư tưởng Tây phương. Đông phương không đồng hành cùng chúng ta. Bạn đọc có thể sẽ thắc mắc tại sao một số tên tuổi lớn như Nietzsche hay Sartre không có mặt trong cuộc hành trình Thú Đọc Sách này. Van Doren chỉ giới thiệu những tác giả hay tác phẩm mà theo ông là quan trọng nhất. Giới hạn của số trang sách – thời gian của cuộc hành trình – cũng không cho phép tác giả-người hướng dẫn này giới thiệu hết mọi danh thắng trong chuyến viễn du tư tưởng vượt không gian và thời gian. Điều Van Doren muốn làm là truyền cho chúng ta lòng khao khát phiêu lưu và tự thân mạo hiểm trên những nẻo đường mà hành trình này chưa đưa ta đến. Ông đã thành công.

Không kể những danh tác bằng Anh ngữ, mọi danh tác thế giới của các ngôn ngữ khác mà Charles Van Doren giới thiệu trong Thú Đọc Sách đều đã được dịch sang Anh ngữ. Do đó tất cả danh tác đều được ông giới thiệu theo bản Anh ngữ. Tôn trọng tác giả và cũng để tránh sự phức tạp không cần thiết, chúng tôi dịch mọi tựa đề sang tiếng Việt và ghi chú tựa đề Anh ngữ nhất quán theo nguyên bản. Với việc truy tìm thông tin qua Internet thuận tiện ngày nay, độc giả có nhu cầu sẽ dễ dàng tra cứu được tựa đề gốc của các danh tác viết bằng các thứ tiếng khác như Pháp, Đức, Ý và thậm chí La-tinh hay cổ ngữ Hy Lạp.

Các tựa đề dịch của một quyển sách hay một bộ sách đều in chữ nghiêng. Tựa đề Anh ngữ in chữ thường trong ngoặc đơn và chỉ nêu ra khi xuất hiện lần đầu tiên trong phần liên quan đến tác phẩm. Tựa đề dịch của một truyện ngắn trong một tập truyện, hay một bài thơ trong một tập thơ, đều in chữ thường trong ngoặc kép để phân biệt. Và tựa đề Anh ngữ của truyện ngắn hay bài thơ đó nằm trong ngoặc đơn và cũng chỉ nêu ra khi xuất hiện lần đầu. Những tựa đề không dịch là tên riêng của nhân danh hay địa danh.

Dịch Thú Đọc Sách ra tiếng Việt là một cách nối tiếp với Van Doren để tôn vinh sách và tri thức nhân loại. Nhiều danh tác và tác giả mà ông giới thiệu chưa hề được biết đến ở Việt Nam vì chưa được dịch ra tiếng Việt. Điều may mắn là mọi giá trị văn chương, tư tưởng Tây phương đã được khẳng định và trở thành kinh điển đều trở thành tài sản chung của mọi người. Bạn đọc nào biết ngoại ngữ có thể dễ dàng tìm các ấn bản điện tử miễn phí trên Internet để đọc và suy ngẫm cùng Van Doren. Hy vọng đó cũng là một gợi ý cho những nhà xuất bản quan tâm đến việc nâng cao dân trí. Còn bây giờ… Hướng dẫn viên đã sẵn sàng! Vé lữ hành đã nắm trong tay! Mời bạn lên đường!

Trần Đức Tài

(Trích Lời giới thiệu, THÚ ĐỌC SÁCH I Charles Van Doren I Phan Quang Định dịch I Trần Đức Tài hiệu đính và giới thiệu I Công ty Sách Thời Đại & Nxb Trẻ liên kết I 8/2015 I trang 5-6)

Các bài viết khác

• Tâm thức mới của miền Nam nước Mỹ
• Một “hồi ký” gây bối rối: Di sản - của ai?
• Chơi vơi giữa dòng
• Văn minh, nhân thân, và bạo lực – Đọc Amartya Sen
• Cái nhìn về một cuộc nội chiến
• 1% sẽ ăn hết của 99%
• Âm vang núi của Hosseini
• Đương đầu với quá khứ
• Thật giả ở thiên đường
• Và dãy núi vang vọng
• Xem thêm các bài viết khác >>