Ngày đăng : 06/03/2015

Tháng 3 - Sách hay nên đọc (tuần 1)


Phương pháp Montessori ngày nay, Paula Polk Lillard, Nguyễn Thúy Uyên Phương dịch, DT Books & Nxb Khoa Học Xã Hội, 2014, 272 trang, 95.000 VND

Thành công của triết lý Montessori dựa trên việc thấu hiểu rằng việc giáo dục trẻ phải được xem xét một cách toàn diện ngay từ lúc bắt đầu. Mục tiêu và phương pháp giáo dục ở từng độ tuổi phải hài hòa với nhau làm thành một tổng thể gắn kết, từ lúc trẻ chào đời cho đến khi trưởng thành. Cuốn sách cũng trình bày về Montessori như một phương án giáo dục nhất quán, đi cùng quá trình phát triển của trẻ từ giai đoạn này đến giai đoạn khác, với quan điểm rằng giai đoạn sau phải kế thừa được giai đoạn trước đó. Mục tiêu của giáo dục ở từng độ tuổi là nhằm hỗ trợ cho quá trình phát triển liên tục này ở mỗi trẻ em.

Bản thân tác giả cuốn sách cũng là đồng sáng lập một trường Montessori thành công tại Lake Bluff, Illinois (Mỹ), do đó bà có cơ hội quan sát, ghi nhận và viết ra cuốn sách hữu ích này. Chương 1 trình bày một cách ngắn gọn về nguồn gốc và lý thuyết giáo dục Montessori. Những phụ huynh chủ yếu quan tâm đến việc áp dụng triết lý này thế nào trong lớp học hằng ngày có thể đọc thẳng vào những chương sau và trở ngược lại chương này mỗi khi cần tham khảo thông tin nền tảng nào đó. Chương 2 khái quát về triết lý Montessori cho tuổi tuổi tiểu học.

Phần chính của cuốn sách này tập trung chủ yếu vào giai đoạn tiểu học của trẻ, được trình bày từ Chương 3 đến Chương 8. Đây sẽ là lần đầu mà lý thuyết cũng như cách thực hành phương pháp Montessori cho trẻ tiểu học được trình bày một cách chi tiết cho những người không thuộc giới chuyên môn. Chương 9 mô tả ngắn gọn những ý tưởng về áp dụng Montessori ở trường trung học và đại học. Dụng ý của chương này là nhằm giúp các bậc phụ huynh hình dung con mình sẽ ở đâu sau khi kết thúc hành trình giáo dục tiểu học và tiên liệu trước các nhu cầu khi con bước vào giai đoạn vị thành niên và chớm trưởng thành. Chương 9 khái quát lại toàn bộ tầm nhìn của triết lý Montessori, gồm cả phần trình bày về những điểm mạnh của người trẻ và những mục tiêu cần đạt được suốt những năm tháng của giai đoạn chớm trưởng thành rất quan trọng này.

Chương cuối cùng mô tả về vị trí của phương pháp giáo dục Montessori ở nước Mỹ ngày nay và những đóng góp tiềm tàng của nó cho tương lai. Trong chương này cũng phác họa về vai trò của trường tự chủ và trường chuyên trong việc lan tỏa triết lý Montessori vào các trường công lập, cũng như sự phát triển của những trường Montessori độc lập.

Lính thợ Đông Dương ở Pháp (1939 – 1952) – Một trang sử thuộc địa bị lãng quên, Pierre Daum, Trần Hữu Khánh dịch, Nxb Tri Thức, 2014, 440 trang, 110.000 VNĐ

Tháng Chín năm 1939, khi nước Pháp tuyên chiến với phát xít Đức, chính phủ Pháp đã đưa hai vạn thanh niên Việt Nam đến chính quốc nhằm phục vụ kỹ nghệ chiến tranh. Ngoại trừ thiểu số khoảng 5% con em nhà khá giả và có ăn học tình nguyện đăng kí làm thông ngôn, còn lại đều là nông dân nghèo ít chữ bị trưng tập cưỡng bức từ làng quê, và khi đến Pháp được đưa vào làm công nhân trong các nhà máy vũ khí trực thuộc Bộ Quốc phòng. Những người lao động này được gọi nôm na là lính thợ Đông Dương hay ONS (ouvrier non spécialisé), tức thợ không tay nghề chuyên môn.

 Sau khi nước Pháp thua trận trước Đức quốc xã tháng Sáu năm 1940, chỉ có khoảng 4.500 người được trở về quê hương. Số còn lại được đưa về miền Nam nước Pháp và được trưng dụng vào nhiều lĩnh vực sản xuất trong suốt thời gian chiến tranh. Mặc dù thuộc thành phần dân sự và chưa một ngày mặc áo lính, họ vẫn phải phục tùng kỉ luật quân đội nghiêm ngặt dưới sự cai quản của các cựu sĩ quan Pháp từng phục vụ lâu năm ở các thuộc địa, chịu cảnh sống câu thúc sau hàng rào kẽm gai các doanh trại trong điều kiện thiếu thốn cùng cực, và bị bóc lột sức lao động một cách triệt để mà không được hưởng đồng lương thỏa đáng .

Năm 1942, 500 người trong số này được gửi đến Camargue để tìm cách phục hồi nghề trồng lúa gạo. Nhờ kinh nghiệm cha ông để lại, họ đã thành công trong việc cải tạo những thửa đất nhiễm mặn từ nhiều thế kỷ thành một vùng lúa gạo đặc sản với năng suất cao, là niềm tự hào của miền Nam nước Pháp ngày nay.

Sống trên đất khách quê người, nhưng người lính thợ luôn một lòng hướng về Tổ quốc. Họ đã tiến hành nhiều hoạt động như làm báo, rải truyền đơn, treo cờ đỏ sao vàng, đình công, biểu tình…nhằm ủng hộ công cuộc kháng chiến giành độc lập của nhân dân Việt Nam và phản đối thực dân Pháp tái xâm lược nước ta. Năm 1946 khi Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng phái đoàn sang Pháp dự hội nghị Fontainebleau, hàng ngàn lính thợ đã tổ chức mít tinh trọng thể để chào đón vị lãnh tụ của dân tộc. Phong trào đấu tranh của lính thợ ngày càng lan rộng đã khiến chính phủ Pháp hết sức lo  ngại, buộc họ phải lần lượt tổ chức hồi hương cho những người lao động này. Khoảng hai ba ngàn người chọn ở lại sinh sống trên đất Pháp.         

…Do hoàn cảnh chiến tranh và những hệ lụy khá tế nhị về lịch sử mà hơn bảy mươi năm qua câu chuyện về những người lao động này vẫn bị vùi sâu trong ký ức hai dân tộc. Chỉ đến năm 2009, khi “ Lính thợ Đông Dương ở Pháp (1939- 1952 - một trang sử thuộc địa bị lãng quên” ra đời thì sự thật ấy cuối cùng mới được phơi bày trước công luận. Cuốn sách gây nhiều tiếng vang, được liên tục tái bản, được chuyển thể thành phim và là đề tài của cuộc triển lãm lưu động cũng như rất nhiều cuộc hội thảo trên khắp nước Pháp, đã thực sự đánh động lương tri người dân Pháp và khiến chính phủ của họ phải có động thái thích hợp. Nhiều địa phương ở Pháp đã lần lượt tổ chức lễ tôn vinh cựu lính thợ với sự hiện diện rất ít ỏi các nhân chứng nay đã vào tuổi gần đất xa trời. Và ngày 05/10/2014, tượng đài kỷ niệm cấp nhà nước nhằm tưởng nhớ công lao của 20.000 người lao động Việt Nam bị cưỡng bức lưu đày trong Thế chiến II đã được long trọng khánh thành ở Camargue dưới sự chứng kiến của lãnh đạo cấp cao Cộng hòa Pháp cùng đại diện chính phủ Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, như là là lời công khai thừa nhận từ hai quốc gia, rằng những cựu lao động này thực sự là nạn nhân của chế độ thực dân thuộc địa một thời. Cuốn sách đã hoàn thành nhiệm vụ giúp trả lại công bằng cho hai vạn người lính thợ Việt Nam.

Những con chim ẩn mình chờ chết, Colleen McCullough, Trung Dũng dịch, Nxb Trẻ tái bản, 2015, 568 trang, 145.000 VNĐ

Thiên tiểu thuyết có sức ảnh hưởng sâu rộng của Colleen McCullough về những giấc mơ, những trăn trở, những đam mê thầm kín, và mối tình bị ngăn cấm ở nước Úc xa xôi đã mê hoặc độc giả khắp thế giới. Đây là biên niên sử ba thế hệ dòng họ Cleary, những người chăn nuôi gia súc từ một vùng đất khắc nghiệt nhưng xinh đẹp trong lúc đấu tranh với nghịch cảnh, sự yếu đuối, và những bí mật len lỏi trong gia đình. Quan trọng hơn hết, đây là câu chuyện về cô con gái duy nhất Meggie và mối quan hệ theo suốt cuộc đời giữa cô với linh mục Ralph de Bricassart - một sự hòa hợp của hai trái tim và hai tâm hồn vượt qua những giới hạn bất khả xâm phạm của đạo đức và giáo điều.

Một câu chuyện tình chua xót, một sử thi mạnh mẽ về nỗ lực và hy sinh, một sự ngợi ca cá nhân và tinh thần con người, tuyệt tác của Colleen McCullough là một áng văn bất hủ – một cuốn tiểu thuyết mang tính bước ngoặt để được yêu mến và đọc đi đọc lại hết lần này đến lần khác.