"Faust" - tác phẩm được đánh giá là "bách khoa thư, hàm chứa toàn bộ tri thức thời đại Goethe sống, có tính dự báo xu thế phát triển tương lai" - mới được phát hành.

Tên sách: Faust
Tác giả: Johann Wolfgang Von Goethe
Dịch giả: Quang Chiến
Nhà xuất bản Văn học và Nhã Nam phát hành, 12/2015

Faust là kịch bằng thơ của Goethe. Tác phẩm gồm hai phần, phần một được xuất bản vào năm 1806, phần hai được tác giả biên tập, thêm bớt và hoàn thành vào năm 1832, trước khi ông qua đời. 

Nhân vật chính của tác phẩm là Faust - một học giả thông minh, người luôn miệt mài nghiên cứu khoa học. Tuy vậy, chàng vẫn thấy những hiểu biết của mình hữu hạn so với bao điều trong vũ trụ. Chàng cho rằng lối học kinh viện trong trường đại học là những "lý thuyết màu xám", muốn từ bỏ nó để về với "cuộc đời tươi xanh". 

Điều mà Faust mong muốn là có thể khám phá tận cùng tri thức. Trong một lần đi dạo, chàng bắt gặp quỷ Mephixto đội lốt một con chó. Giữa người và quỷ diễn ra thách thức: Faust tự đề ra cho mình kế hoạch không ngừng vươn lên để làm giàu vốn tri thức. Nếu quỷ có thể khiến mong muốn đó không thành hiện thực, làm Faust thỏa mãn với chính mình bằng lạc thú thấp hèn thì chàng thua cuộc. 

Quỷ tìm mọi cách đưa Faust đến với các cuộc hội hè, bố trí cho chàng gặp nàng Gretsen - một cô gái xinh đẹp, trong trắng. Mục đích của quỷ là làm cho Faust vui với tình yêu mà từ bỏ kế hoạch khám phá khoa học. Tình yêu giữa Faust và Gretsen bị quỷ chi phối khiến họ gặp nhiều oan trái. Gretsen bị chính quyền bắt giam và xử tử. 

Faust tìm cách cứu Gretsen nhưng nàng cự tuyệt. Buồn bã, chàng rời nhà tù, ngủ trên bãi cỏ hoa dại. Bầy tiên nữ hát ca bên cạnh khiến chàng thấy hăng hái khám phá khoa học trở lại. Chàng tới kinh đô giúp vua chế tạo tiền giấy, tới phương Bắc giúp vua dẹp tan giặc ngoại xâm... Quỷ lo sợ Faust chiến thắng nên làm cho mắt chàng bị mù. Nhưng Faust vẫn nỗ lực chiêu mộ dân chúng khai phá, cải tạo thiên nhiên. Trước khi chết, chàng đã dự cảm "một nhân loại tự do sẽ sống trên mảnh đất tự do" mà họ khai phá.

Tác phẩm phê phán, châm biếm, đả kích chế độ phong kiến và các đại diện tham lam, lạm quyền Thiên Chúa giáo. Khi viết Faust, Goethe không anh hùng hóa hay lý tưởng hóa nhân vật. Faust là một con người đại diện cho nhân loại, một bản thể không ngừng vươn lên nhưng cũng liên tiếp mắc sai phạm. Chàng là kẻ lầm lạc nhưng chính bản chất vươn lên cái đẹp, cái đúng mà đạt được chân lý, tìm được mục đích sống ý nghĩa. 

Giáo sư Nicholas Boyle (Đại học Cambridge) đánh giá Faust là tác phẩm chứa đựng những chân lý sâu sắc. Ông cho rằng phần hai của tác phẩm là những điều mà xã hội ngày nay đang trải qua. Đạo diễn Alexandre Sokurov - người chuyển thể Faust thành phim vào năm 2011 - cho rằng tác phẩm là đỉnh cao tư tưởng châu Âu trong nghệ thuật. 

Đây không phải lần đầu Faust được dịch ra tiếng Việt. Năm 1976, tập một đã được Tiến sĩ Đỗ Ngoạn dịch. Năm 1995, tập hai (do Đỗ Ngoạn và Thế Lữ dịch) tiếp tục được giới thiệu. Năm 2001, dịch giả Quang Chiến công bố bản dịch của mình.

Lam Thu
Nguồn: VnExpress

Các bài viết khác

• Tâm thức mới của miền Nam nước Mỹ
• Một “hồi ký” gây bối rối: Di sản - của ai?
• Chơi vơi giữa dòng
• Văn minh, nhân thân, và bạo lực – Đọc Amartya Sen
• Cái nhìn về một cuộc nội chiến
• 1% sẽ ăn hết của 99%
• Âm vang núi của Hosseini
• Đương đầu với quá khứ
• Thật giả ở thiên đường
• Và dãy núi vang vọng
• Xem thêm các bài viết khác >>